بهرام بیضایی روزها را چگونه می‌گذراند

در روزهای گذشته از بهرام بیضایی در مراسم اختتامیه جشنواره پروین اعتصامی به دلیل ساخت فیلم «باشو غریبه کوچک» که طبق نظرسنجی به عنوان اثرگذارترین فیلم جشنواره در حوزه زنان انتخاب شده بود، قدردانی شد.

بیضایی این جایزه را به سوسن تسلیمی، بازیگر زن این فیلم تقدیم کرد که در دهه 60 مجبور به ترک ایران شد.

به گفته بیضایی، وی تاکنون دو جایزه برای فیلم سینمایی «باشو غریبه کوچک» گرفته است.

یک مجسمه‌ساز ناشناس مجارستانی، برای این فیلم سه مجسمه کوچک که هر کدام به اندازه یک بند انگشت است را توسط خسرو سینایی، کارگردان برای بیضایی فرستاد.

بیضایی می‌گوید: جایزه دیگرم 40 نقاشی بود که بچه‌های یک مدرسه فرانسوی پس از دیدن فیلم «باشو غریبه کوچک» کشیدند و برایم فرستادند.

بیضایی این جوایز را بسیارارزشمند می‌داند و می‌گوید: اگر زمانی فیلمنامه باشو غریبه کوچک منتشر شود این نقاشی‌ها و تصاویر مجسمه‌ها را در بخش پایانی آن منتشر خواهم کرد.

فیلمنامه «باشو غریبه کوچک» که در سال 1364 نوشته و ساخته شد، تاکنون منتشر نشده است.

به گفته شهلا لاهیجی مدیر انتشارات روشنگران، همه فیلمنامه‌های بیضایی در مجموعه‌ای دو جلدی به نام «جنگ فیلمنامه» منتشر خواهد شد.

بهرام بیضایی این روزها مشغول رایزنی با یک تهیه‌کننده برای ساخت فیلم جدید خود است.

او سخن گفتن درباره نام و جزییات این فیلم را به زمان قطعی شدن ساخت آن موکول می‌کند.

سهم بیضایی در این روزهای تئاتر

بهرام بیضایی به تازگی نگارش نمایشنامه «چهاراه» را به پایان رسانده است.

او همچنین نمایشنامه دیگری به نام «تاراج‌نامه یا ذیل جهان‌گشا» را نیز به رشته تحریر درآورده است.

همه آثار بیضایی متاثر از وضیعت اجتماعی نوشته و ساخته شده‌اند.

این کارگردان مولف برخلاف برخی از هنرمندان که معتقدند نباید وقایع روز را به طورهم‌زمان در آثارشان منعکس کنند، همواره در آثارش به مسایل روز اشاره کرده است.

بسیاری از آثار بیضایی در زمان خود اجرا نشده‌اند و گاه اجرای آنها به دلیل مشکلات موجود به سال‌ها بعد موکول شده  و او بر این باور است که در چنین شرایطی، نمایش یا فیلم بخشی از کارکرد خود را از دست خواهد داد.

بهرام بیضایی در سال 1358 نمایشنامه «مرگ یزد گرد» را به روی صحنه برد و پس از آن برای 18 سال از اجرای نمایش محروم بود.

او در سال 1376 پس از 18 سال سکوت، دو نمایشنامه «بانو آئویی» و کارنامه «بندار بیدخش» را در تئاتر شهر به روی صحنه برد.

بیضایی در ماه‌های گذشته قصد داشت نمایشنامه «سهراب‌کشی» را هم روی صحنه ببرد، اما به دلیل حذف بخشی از متن آن فراتر از اختیار مرکز هنرهای نمایشی و «سوء‌تفاهم‌های ناخواسته»، اجرای آن را به زمان دیگری افتاد.

بیضایی می‌گوید: سهراب‌کشی فاجعه‌ای است که فرودسی آن را سروده و من در نمایش سهراب‌کشی پشت صحنه آن و یا در حقیقت محاکمه آن را نوشته‌ام.

آخرین نمایشنامه بیضایی که اجرا شد، «افرا» یا «روز می‌گذرد» نام دارد که این نمایشنامه  در سال 76 نوشته شده و پس از 10 سال در تالار وحدت به روی صحنه رفت.

قرار است نمایشنامه‌های بهرام بیضایی در مجموعه‌ای دو جلدی به نام «دیوان نمایش» منتشر شود.

گفتنی است چندی پیش بیضایی به همراه محمد چرمشیر، نمایشنامه‌نویس از حضور در بیست و هشتمین دوره جشنواره تئاتر فجر خودداری کردند.

بیضایی و ادامه پژوهش

کتاب پژوهشی بهرام بیضایی با عنوان «هزار افسان کجاست» که در سال 85 درباره ریشه‌های هزار و یک شب نوشته شد، همچنان در انتظار مجوز است.

با طولانی شدن زمان صدور مجوز این کتاب، بیضایی به تحقیقات خود ادامه داده و بخش‌های دیگری نیز به همراه اسناد و شماری تصویر به آن افزوده است.

او قصد دارد در نخستین فرصت، مجموعه تحقیقات خود درباره نمایش در ایران را به کتاب خود با همین عنوان که پیش از این چاپ شده، اضافه کند.

کتاب «نمایش در ایران» برای نخستین بار در مهرماه سال 1344 با هزینه شخصی بهرام بیضایی منتشر شد و یکی از منابع مهم درباره نمایش ایران به‌شمار می‌رود.